Doppelmayr vs Leitner
In de geschiedenis van de kabelbaan zijn er tal van kabelbaanbouwers geweest. Slechts enkele van hen zijn overgebleven. De echte pionieren op kabelbaangebied hebben vaak ergens een slag gemist en zijn afgehaakt. Naast faillissementen zijn er ook die zijn overgenomen of die vrijwillig zijn gestopt. Wij hebben een overzicht gemaakt van de belangrijkste kabelbaanbouwers uit de geschiedenis.
Doppelmayr
Doppelmayr - Wolfurt, Vorarlberg, Oostenrijk
De marktleider op het gebied van het bouwen van kabelbanen. Doppelmayr is in 1893 opgericht door Konrad Doppelmayr in het Oostenrijkse Wolfurt (Vorarlberg). In eerste instantie werden er helemaal geen kabelbanen geproduceerd maar onder andere landbouwwerktuigen en wijnpersen. Nadat zoon Emil de firma in 1928 overnam van zijn vader ontwikkelde hij de eerste sleeplift in 1937. Deze sleeplift werd gebouwd in Zürs am Arlberg. Dit was het begin van de kabelbaangeschiedenis van Doppelmayr.
Tijdens de tweede wereldoorlog werd de fabriek voor andere doeleinden dan sleepliften gebruikt maar direct na de tweede wereldoorlog, in 1946, werd de bouw van sleepliften weer opgestart. Tot in de jaren 60 ontwikkelde Doppelmayr uitsluitend sleepliften. In deze periode ging men ook experimenteren met liften met vaste klemmen. De eerste één- en tweepersoonsstoeltjesliften werden gebouwd.
In de jaren 70 heeft Doppelmayr een licentie van de firma van Roll voor de ontwikkeling van koppelbare klemmen aangeschaft. Daarnaast gebruikte men de techniek voor 4-persoonscabines van de firma CWA. Deze nieuwste technieken en de kenmerkende Doppelmayr steunpilaren (groene, rechthoekige steunen), betekende de doorbraak van Doppelmayr.
In de jaren 80 en 90 heeft Doppelmayr veel nieuwe technieken op de markt gebracht. In 1986 bouwde men de eerste 8-persoonsgondelbaan in Amerika. Zo heeft men in 1995 de eerste Funitel kabelbaan gebouwd. In 2002 nam men de Italiaanse firma’s Hölzl en Agamatic over. Deze firma’s zijn omgedoopt door Doppelmayr Italia en bedienen sindsdien de Italiaanse markt voor Doppelmayr.
Naast de overname van deze twee bedrijven is Doppelmayr in 2002 gefuseerd met de Zwitserse firma Garaventa. De nieuwe naam voor het bedrijf werd vanaf toen Doppelmayr/Garaventa Gruppe.
De firma heeft tal van nieuwe ontwikkelingen doorgevoerd en technieken in de markt gezet. Belangrijke vernieuwende kabelbanen waren bijvoorbeeld de in 2006 ontwikkelde Funitel Galzigbahn in st.Anton, de in 2008 ontwikkelde 3S Bahn peak to peak in Canada, waarbij 2 bergen met elkaar werden verbonden en de in 2012 geopende Cabriobahn op de Stanserhorn.
Website: www.doppelmayr.com
Garaventa
Garaventa - Rotkreuz, Zug, Zwitserland
Garaventa, in 1928 opgericht door Karl Garaventa, richt zich in eerste instantie op het bouwen van transportkabelbanen en kleine personenkabelbanen. In 1928 bouwt men de eerste transportkabelbaan op de Rigi in Zwitserland.
In de jaren 60 ligt de focus van het bedrijf op de ontwikkeling van sleepliften. Voor de bouw van deze sleepliften maakt men gebruik van de licentie van Doppelmayr. Naast de bouw van sleepliften ontwikkeld Garaventa in 1964 haar eerste pendelkabelbaan in Kronberg, Zwitserland.
Een belangrijk moment in de geschiedenis van Garaventa is de opening van de eerste grote pendelkabelbaan in Squaw Valley, Californië. Deze pendelkabelbaan heeft een capaciteit van 125 personen en geeft Garaventa voet aan de grond in Amerika.
In 1992 wordt de Titlis-Rotair kabelbaan in Engelberg geopend. Een pendelkabelbaan waarbij de cabine 360 graden kan draaien. Dit geeft de bezoekers een geweldig uitzicht op de besneeuwde bergen.
In 2002 fuseert Garavent met Doppelmayr en wordt daarmee de grootste kabelbaanbouwer ter wereld.
Website: garaventa.com
Leitner
Leitner - Sterzing, Zuid-Tirol, Italië
De firma Leitner, momenteel de nummer 2 op het gebied van kabelbaanbouw, is opgericht in 1888 door Gabriel Leitner in Sterzing (Vipitino) Italië. Leitner heeft meegeholpen met de bouw van de allereerste kabelbaan voor personentransport in 1908 in Bozen Italie, de zogenaamde Kohlernbahn.
In eerste instantie richtte het bedrijf zich op de ontwikkeling van agrarische machines maar in 1947 begin met de bouw van de eerste stoeltjeslift van Italie in Corvara. Leitner maakte, als één van de eersten, veelal gebruik van gestandaardiseerde kabelbanen. Hierdoor kon men snel en eenvoudig stoeltjesliften bouwen. In de jaren 80 ontwikkeld Leitner een eigen versie van de koppelbare klem en gebruikt deze in deze jaren bij de te ontwikkelen stoeltjesliften.
Dankzij enkele overnames en fusies in de jaren 90 ontwikkelde Leitner zich tot een van de grootse spelers in de markt. Begin 2000 gaat men een samenwerking aan met de nummer 3 van de wereld, het Franse Poma. Dankzij deze samenwerking heeft het bedrijf toegang tot nieuwe technieken en kunnen nieuwe kabelbaanconstructies worden gebouwd. Een voorbeeld hiervan is de in 2009 gebouwde Ritten-Renon Funitel kabelbaan in Bolzano Italie. Leitner is tevens de uitvinder van de MiniMetro zoals de in 2017 ontwikkelde MiniMetro pisaMover in Pisa.
Website: www.leitner-ropeways.com
Poma
Poma - Voreppe, Isère, Frankrijk
De firma Poma, afkorting van Pomagalski, is in 1947 door Jean Pomagalski in Fontaine (bij Grenoble), Frankrijk, opgericht. In eerste instantie ontwikkelde Pomagalski sleepliften omdat hij skiërs de mogelijkheid wou geven om eenvoudig en snel een berg op te komen. In 1936 werd de eerste sleeplift geopend. Pomagalski was niet tevreden met het door hem gebruikte systeem en ging het optimaliseren. Het heeft tot 1944 geduurd voordat hij eindelijk het perfecte systeem had gevonden. In 1947 heeft hij vervolgens de firma Poma opgericht.
De door hem ontwikkelde sleeplift, de Pomalift, vond in de jaren 50 gretig aftrek in alle delen van de wereld. Eind jaren 50 werden door Poma de eerste stoeltjesliften ontwikkeld. In 1958 ontwikkelde Poma zijn eerste 2-persoonsstoeltjeslift en in 1973 de eerste 3-persoonsstoeltjeslift. In 1973 werd, in Villard-de-Lans, tevens de eerste 6-persoons omloopkabelbaan door Poma ontwikkeld. Tien jaar later de eerste 10-persoons kabelbaan gebouwd.
Poma is tevens de uitvinder van het zogenaamde Alpha stationstype. Dit stationstype kon zowel voor kabelbanen en stoeltjesliften met vaste- als koppelbare klemmen gebruikt worden. Het was zelfs mogelijk om een banen die gebruik maakten van vaste klemmen in een later stadium om te bouwen naar een baan met koppelbare klemmen.
In 2000 gaat Poma samen verder met de firma Leitner om een grotere speler op de markt te kunnen zijn.
Website: www.poma.net
